Billfish
By S.E. Smith
Billfish là con cá có hàm trên và mũi kéo dài ra. Một ví dụ dễ thấy nhất của billfish đối với một số người có lẽ là con cá kiếm, nó trưng diện ra một cái hàm dài ấn tượng trông giống một cây kiếm hay cây xiên nặng. Các loài cá billfish có mặt ở khắp nơi trên đại dương của thế giới, và không may số lượng của chúng đang bị đe dọa ở một số nơi vì sự khai thác nặng nề loài cá thể thao và thực phẩm nổi tiếng này.
Thuật ngữ Billfish được dùng để mô tả hai họ cá: Istiophoridae và Xiphiidae. Họ cá cờ Istiphoridae gồm cả cá cờ lá (sailfish) và cá cờ (marlin), hai loại cá thể thao nổi tiếng có thể phát hiện ở các khu vực từ nhiệt đới cho tới ôn đới xa về phía bắc. Họ cá kiếm Xiphiidae có chỉ một loài duy nhất, Xiphias gladius, được gọi là cá kiếm (swordfish)
Ngoài việc cùng có chiếc mũi đặc trưng, các loài billfish cũng là những loài cá thông minh và cực kỳ mạnh mẽ. Điều đó biến chúng thành những con cá câu thể thao được lựa chọn, vì chúng thường chiến đấu rất dữ có thể thách thức ngay cả những tay câu lão luyện nhất. Thịt đặc, nhiều cơ của một số loài cũng được ưa thích làm nguồn thực phẩm, cá kiếm có lẽ là loài cá thực phẩm nổi tiếng nhất của nhóm này. Một số loài cá billfish có khả năng tung mình lên khỏi mặt nước với những chiếc vây mạnh mẽ và cơ thịt chắc, hình ảnh này rất đáng xem.
Billfish là cá săn mồi, và chúng thường được xếp là loài cá ăn thịt hàng đầu trong đại dương. Chúng phát triển hoàn toàn to lớn, ăn rất nhiều loài cá nhỏ. Một số cá thể được biết là tấn công những con cá lớn hơn và thậm chí là tấn công cả con người; các nhà khoa học từng tường thuật sự tấn công các tàu ngầm nghiên cứu trong đó chúng thật sự đã cắn răng vào cữa tàu.
Mối lo ngại về đánh bắt quá mức các loài billfish đã dẫn tới một số biện pháp để bảo vệ loài cá quý giá này trên khắp thế giới. Một số tay câu tự nguyện thực hiện chương trình bắt và thả, một số tổ chức theo dõi các dữ liệu đánh bắt và thả của các tay câu. Nhóm này hy vọng phục hồi trữ lượng của chúng bằng cách hạn chế đánh bắt hàng năm, để chúng duy trì số lượng nhiều và đa dạng.
Những người tiêu thụ có quan tâm đến nghề cá bền vững có thể muốn tìm các loài cá thay thế cho billfish. Cá bơn lưỡi ngựa và cá nục heo đều là giải pháp tốt với thịt trắng, săn chắc có thể rất giống với billfish khi nấu. Nếu nghề cá bền vững không phải là mối quan tâm chính của bạn, có lẽ bạn cũng sẽ không muốn ăn chúng nhiều, đặc biệt là cá kiếm, vì những loài này tích tụ sinh học thủy ngân và các chất độc môi trường.
Thông tin thêm về Billfish
Họ cá cờ Istiophoridae
- Black Malin Istiompax indica Cá cờ đen (Cá cờ Ấn Độ)
- Blue Marlin Makaira nigricans Cá cờ xanh
- Striped Marlin Kajikia audax Cá cờ sọc
- White Marlin Kajikia albidus Cá cờ trắng
- Sailfish Istiophorus platypterus Cá cờ lá
- Spearfish
Longbill spearfish (Tetrapturus pfluegeri) cá cờ lao dài
Shortbill spearfish (Tetrapturus angustirostris) cá cờ lao ngắn
Mediterranean spearfish (Tetrapturus belone) cá cờ Địa Trung Hải
Roundscale spearfish (Tetrapturus georgii) Cá cờ vảy tròn
Họ cá kiếm Xiphiidae
- Swordfish Xiphias gladius Cá kiếm
Black Marlin – Istiompax indica – cá cờ đen, cá cờ Ấn Độ
Đặc điểm nổi bật: Cá cờ đen có thể di cư một quãng đường rất xa. Một cá thể được biết đã di cư 9.045 dặm (14.556 km) băng qua Thái Bình Dương từ Úc đến bờ biển Thái Bình Dương của Costa Rica
Thức ăn: cá ngừ nhỏ, mực ống, mực nang, giáp xác
Kích thước: dài tới 15 feet (4,6 m) nặng 1.650 pound (750 kg)
Vòng đời: tới 25 năm
Phân bố: Cá cờ đen sống ở vùng nước nhiệt đới và cận nhiệt đới thuộc vùng Ấn Độ – Thái Bình Dương, thỉnh thoảng vào vùng nước ôn đới. Chúng thường được phát hiện ở vùng nước bề mặt ấm hơn gần đất liền, đảo và rạn san hô.
Blue Marlin – Makaira nigricans – cá cờ xanh
Đặc điểm nổi bật: Cá cờ xanh là loài lớn nhất và kinh khủng nhất của các loài billfish, nặng gần một tấn khi thuần thục. Điều này có thể hiểu vì sao Ernest Hemingway chọn cá cờ xanh để chiến đấu với vai chính của ông trong Ông già và Biển cả.
Thức ăn: cá thu, cá heo, cá ngừ, sardine, anchovy, herring, mực ống
Kích thước: dài tới 16 feet (5 m) nặng 2.000 pound (906 kg)
Vòng đời: tới 28 năm
Phân bố: Thích sống ở vùng nước xanh của đại dương, cá cờ xanh sống phần lớn ngoài khơi xa, theo sau các vùng nước ấm đại dương (hơn 75 độ F). Các nhà khoa học từng tin cá cờ xanh ở Đại Tây Dương là loài khác hơn ở vùng Ấn Độ – Thái Bình Dương, nhưng nghiên cứu gien đã kết luận chúng cùng một loài.
Striped Marlin – Kajikia audax – cá cờ sọc
Đặc điểm nổi bật: Một nhóm cá cờ sọc sẽ cùng săn chung để lùa đàn cá mồi thành “quả cầu mồi”. Sau khi tạo được quả cầu mồi, chúng thay phiên nhau đâm vào chúng để ăn.
Thức ăn: cá thu, sardine, anchovy, giáp xác, mực ống
Kích thước: dài tới 11 feet (3,3 m) nặng 494 pound (224 kg)
Vòng đời: tới 10 năm
Phân bố: Cá cờ sọc phân bố rộng rãi nhất trong các loài cá cờ ở vùng Ấn Độ – Thái Bình Dương, ở vùng nước lạnh hơn (68 – 77 độ F) so với cá cờ xanh và đen. Số lượng của chúng tăng theo quãng đường tình từ thềm lục địa, và chỉ thường thấy gần bờ khi có nước sâu.
White Marlin – Kajikia albidus – cá cờ trắng
Đặc điểm nổi bật: Phần lớn con mồi trong bụng cá cờ trắng không có dấu hiệu vùng vẫy, điều đó chứng tỏ chúng thường săn mồi bằng tốc độ hơn là làm chúng bị thương trước.
Thức ăn: mực ống, herring, cá thu, sardine, jack
Kích thước: dài tới 10 feet (3 m) nặng 181 pound (82 kg)
Vòng đời: tới 18 năm
Phân bố: Chỉ có ở Đại Tây Dương, cá cờ trắng sống chủ yếu ở vùng nước bề mặt ấm (trên 72 độ F) ngoài khơi xa. Vào mùa ấm, chúng thường đi xa hơn về phía có vĩ độ lớn hơn của bắc và nam bán cầu.
Sailfish – Istiophorus platypterus – cá cờ lá
Đặc điểm nổi bật: Cá cờ lá có khả năng bùng nổ về tốc độ và được biết là tấn công con mồi với tốc độ 20 dặm một giờ. Đó là tốc độ nhanh gấp 4 lần nhà vô địch bơi lội Michael Phelps.
Thức ăn: sardine, cá thu, mực ống, jack
Kích thước:
Cá cờ lá Thái Bình Dương: dài tới 11 feet (3,3 m) nặng 221 pound (100 kg)
Cá cờ lá Đại Tây Dương: dài tới 10 feet (3 m) nặng 141 pound (64 kg)
Vòng đời: tới 16 năm
Phân bố: Cá cờ lá thích vùng nước ấm (77 – 82 độ F) và có thể phát hiện ở khắp các vùng nước nhiệt đới và ôn đới của Thái Bình Dương, Ấn Độ Dương và Đại Tây Dương. Không giống như các loài billfish khác, cá cờ lá vào gần bờ hơn. Chúng là loài di cư cao, gần 200.000 dặm trong quãng đời 16 năm của chúng. Vì có khác biệt về đặc điểm thân và kích thước vây, trước đây cá cờ lá Thái Bình Dương và Đại Tây Dương được chia thành hai loài riêng biệt – loài Đại Tây Dương (Istiophorus albicans) và loài Ấn Độ – Thái Bình Dương (Istiophorus platypterus). Những nghiên cứu mới đây chứng nhận chúng thực sự chỉ là một loài, mặc dù không có sự sinh sản qua lại giữa chúng.
Spearfish
Trên thế giới có 4 loài cá spearfish
Longbill spearfish (Tetrapturus pfluegeri) cá cờ lao dài
Shortbill spearfish (Tetrapturus angustirostris) cá cờ lao ngắn
Mediterranean spearfish (Tetrapturus belone) cá cờ Địa Trung Hải
Roundscale spearfish (Tetrapturus georgii) Cá cờ vảy tròn
Đặc điểm nổi bật: Trong khi săn mồi ở bề mặt nước, spearfish vẫn trong tình trạng ngụy trang nhờ kết quả của màu sắc chống tạo bóng. Thân bên dưới màu trắng cho phép chúng hòa trộn vào màu sắc ánh sáng của mặt trời rọi xuống. Khi nhìn từ trên xuống, màu sắc xanh đậm của chúng biến mất theo màu tối của đáy biển, bảo vệ chúng khỏi cá mập và những con thú săn mồi khác.
Thức ăn: cá nổi đại dương và mực ống
Kích thước: dài tới 8 feet (2,5 m) nặng 130 pound (58 kg)
Vòng đời: tới 5 năm
Phân bố: Spreafish không thường tập trung ở nơi nào trong vùng phân bố của chúng và được xem là hiếm nhất trong các loài cá cờ. Cá cờ lao dài và cá cờ vảy tròn được phát hiện ở Đại Tây Dương, cá cờ Địa Trung Hải chủ yếu hạn chế theo tên của chúng. Cá cờ lao ngắn được phát hiện ở Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương.
Phân biệt cá cờ (marlin) và cá kiếm (swordfish)
Cá cờ có một vây lưng duy nhất chạy dọc theo lưng cá tới một đỉnh trông rất mềm và ngắn. Cá kiếm, trái lại có vây lưng giống vây cá mập hơn, và thậm chí kéo dài hơn.
Đây là bức ảnh một con cá cờ
Hãy so sánh nó với một con cá kiếm. Chú ý rằng cá kiếm có những vây ngực kéo dài xuống dưới cơ thể, trong khi vây ngực của cá cờ nhỏ và khó thấy hơn.
Nếu bạn không phân biệt được bằng vây, bạn có thể dựa vào hình dáng của thân cá để phân biệt. Cá cờ có dạng ống dài, chỉ thay đổi chút ít dọc theo chiều dài. Cá kiếm, trong khi cũng dài, có thân tròn hơn.
Bây giờ, bạn nên kiếm tra hai hình bên dưới, cá nào là cá nào?
Một khi bạn đã biết một ít sự khác nhau, tôi nghĩ bạn dễ dàng phân biệt được hai loài này. Ngay cả khi bạn lẫn lộn giữa hai loài, tôi cho rằng không ai chê trách bạn, miễn là bạn không gọi một trong hai con này là một con cá cờ lá.
bienvanguoi.wordpress.com 